Algemene situering van psychotherapie

Wat is psychotherapie?

Therapie betekent letterlijk ‘behandelen’. Psychotherapie is het behandelen van emotionele moeilijkheden bij mensen. Psychotherapeuten bieden je een helpende relatie aan.

Samen met jou gaan we op zoek naar wat je helpt om je problemen aan te pakken. We werken samen aan jouw persoonlijke ontwikkeling. Je groeit naar een betere levenskwaliteit en een grotere psychische draagkracht.

We begeleiden je stap voor stap om je persoonlijke klachten te verkennen en beter te begrijpen. Daarna gaan we er oplossingsgericht mee aan de slag. Doel is dat je levenskwaliteit kan groeien en je weerbaarheid sterker wordt.

• Je leert je moeilijkheden beter begrijpen en aanvaarden.
• Je ontdekt wat er nodig is om je klachten te verminderen of op te lossen.
• Je leert anders omgaan met je gevoeligheden en kwetsbaarheid.
• Je werkt aan een positief zelfbeeld.
• Je ontdekt hoe je (weer) zelf je levenspad in handen kunt nemen en kwaliteit van leven vindt.

Een psychotherapeut kan je ook ondersteunen bij relatiemoeilijkheden. Dan gaat de aandacht naar het sterker maken van de relatie en helder maken van ieders aandeel in de relatiekwaliteit.

• Je leert als koppel moeilijkheden en spanningen beter begrijpen, zodat je verschil tussen jullie beiden beter kunt aanvaarden.
• Je krijgt zicht op patronen die je samen in stand houdt en leert hoe je die kunt veranderen.

Een psychotherapeut maakt gebruik van psychologische methodieken waarvan we dankzij wetenschappelijk onderzoek weten dat ze doeltreffend zijn. Psychotherapeuten moeten bovendien een deontologische code naleven.

Meer info over de deontologische code voor psychologen

Wat is gedragstherapie?

Gedragstherapie steunt op inzichten uit wetenschappelijk onderzoek en methodes die vanuit onderzoek ontwikkeld zijn. We steunen op inzichten uit de experimentele leerpsychologie en de sociale psychologie. ‘Gedrag’ is altijd iets dat aangeleerd is, zegt de experimentele leerpsychologie. De sociale psychologie voegt daaraan toe dat gedrag een wisselwerking is met de omgeving. Die uitgangspunten nemen we mee in onze begeleiding.

Vroeger lag de focus van gedragstherapie vooral bij veranderen van gedrag. Nu is dat anders: we kijken veel meer naar de invloed die ons denken (cognities) heeft op ons handelen (cognitieve gedragstherapie). In de meest recente ontwikkelingen in gedragstherapie ligt de focus ook op leven in het hier-en-nu en het actief aanvaarden van jezelf. (Acceptance & Commitment Therapy en Mindfulness)
www.vvgt.be | www.eabct.eu

In gedragstherapie werken we stapsgewijs aan je klachten, volgens een vast patroon in vier fasen:

• Fase 1: analyse van je klachten in je levensgeschiedenis en huidige leven.
• Fase 2: we overleggen samen waar je aan wil werken en welke doelen je wil bereiken.
• Fase 3: we gaan op pad naar verandering. Daarbij maken we gebruik van technieken die echt werken, zoals bewezen door wetenschappelijk onderzoek.
• Fase 4: we evalueren je inspanningen en gaan na of jouw doelen bereikt zijn of mogelijk bijgestuurd moeten worden.

Welke benaderingen gebruikt de therapeut nog meer?

Psychotherapie kan vanuit verschillende benaderingen vertrekken. Bij People Development kiezen we de gedragstherapeutische benadering als vertrekpunt. We vullen die aan met andere benaderingen, wanneer die best aansluiten bij jouw specifieke situatie.

De humanistische benadering of ‘client-centered therapie’

Deze visie benadrukt de kracht van de therapeutische relatie die jou helpt om weer bij je groeikracht te komen.  De grondhouding van ons als therapeut is daardoor gekenmerkt door echtheid, onvoorwaardelijke positieve aanvaarding van jou als mens en een diepgaand aanvoelen van jouw belevingswereld.

De psychodynamische benadering

Als het wenselijk is, kijken we samen naar ervaringen uit je kindertijd. Die ervaringen zijn volgens de psychodynamische benadering verantwoordelijk voor de ontwikkeling van opvattingen over onszelf, de wereld rond ons en de relatie tussen ons en deze wereld.

Systeemperspectief

Met ‘systeem’ bedoelen we de relaties tussen mensen. Het systeemperspectief legt de nadruk op patronen die bestaan in communicatie en interactie tussen mensen. Daardoor leren we om gedrag niet alleen te begrijpen vanuit de persoon zelf, maar ook vanuit de wetmatigheden van systemen waarin mensen leven.

Basisprincipes tijdens therapie-sessies

Principe 1: Vanuit het hier-en-nu naar de toekomst

Onze aandacht is bij het hier-en-nu. We analyseren hoe klachten samenhangen en hoe we verandering in de toekomst kunnen waarmaken. Veranderen betekent soms ook aanvaarden wat is en er anders mee leren omgaan.

En het verleden dan? Het verhaal van je verleden kan inzicht brengen in wat er hier-en-nu gebeurt. Het verleden kan ook in het hier-en-nu meespelen, en dan maakt het deel uit van je huidige belevingswereld.

Principe 2: Zelf actief aan de slag

Praten over je problemen kan zeker helend zijn. Daardoor blijf je niet gevangen in je – vaak negatief gekleurde – gedachtenwereld.

We stimuleren je ook om echt aan de slag te gaan om veranderingen in je dagelijks leven waar te maken. De therapeutische gesprekken zijn dan vaak een voorbereiding om te gaan werken aan jezelf en aan relaties met andere mensen die belangrijk zijn in je leven.

Principe 3: Actief samenwerken met je therapeut

We zien therapie als samenwerken tussen therapeut en jou. Je hebt een evenwaardige inbreng: jij brengt je probleem en levenservaring in, de therapeut voegt er zijn of haar deskundigheid en ervaring aan toe. We gaan samen aan de slag. We werken de doelstellingen van de therapie samen uit.

Daarnaast geeft de therapeut regelmatig feedback. Dat zijn reflecties op jouw verhaal en handelen. Die feedback is ondersteunend aan het proces, geeft je inzichten, en kan ook wel confronterend zijn.

We werken samen uit welke handvaten je helpen bij de groei en de veranderingen die je meemaakt. We onderzoeken waar de hinderpalen liggen en hoe je deze kan overbruggen of naast je laten liggen.

Hoe kan jij feedback geven?

Therapie is een vorm van samenwerking tussen jou en de therapeut. Om die samenwerking zo goed mogelijk te maken, schenken we aandacht aan de manier waarop jij de relatie en de ontwikkeling ervaart. We willen ook je betrokkenheid bij je veranderingsproces blijven stimuleren.

Daarvoor maken we gebruik van ‘QIT’, of ‘Quality Improvement in Therapy (zie www.qitonline.be). Dat instrument is onlangs ontwikkeld door de Faculteit Psychologie van de Universiteit van Leuven.

Hoe gaat dat in zijn werk?

• Na elke sessie krijg je via mail enkele vragenlijsten over de afgelopen sessie.
• Je geeft schriftelijk je feedback op de inhoud van de laatste sessie, de werkrelatie en je klachtenpatroon.
• Daarmee krijgt je therapeut belangrijke informatie over jouw ervaringen en wat jij belangrijk vindt.  Dat helpt jou en de therapeut om je veranderingsproces positief te laten evolueren.

Hoe het concreet werkt en wat je er kunt van verwachten, lees je in een infobrochure. Die krijg je mee tijdens je eerste sessie. Daarna beslis je zelf of je er tijdens het verdere verloop van de sessies gebruik van wil maken.

Samenwerken met andere hulpverleners rond jou?

Je probleem of klacht staat meestal niet op zichzelf, maar heeft gevolgen op verschillende domeinen van je leven. Om de impact van de psychotherapie zo groot mogelijk te maken, kan het nodig zijn om andere professionals om je heen te betrekken.

Als dat het geval is, werken we samen met:

• Je huisarts: een vertrouwenspersoon die jou goed kent
• Een psychiater: die kan medicatie-ondersteuning bieden, helpen bij diagnose om psychische problemen in beeld te brengen
• Psychologen die deskundig zijn in psychodiagnostisch onderzoek kunnen helpen om de juiste therapeutische aanpak af te stemmen
• Een voedingsdeskundige kan je ondersteunen als je wil leren omgaan met gezonde voeding en gewicht
• Een kinesist kan je ontspannings- en ademhalingsoefeningen aanleren
• Een mindfulness-begeleider kan je leren om met je aandacht in het hier-en-nu te blijven en om minder oordelend in het leven te staan.

Is er terugbetaling van psychotherapie?

Tot op heden is er een zeer beperkte vorm van terugbetaling van psychotherapie. Elk ziekenfonds hanteert eigen regels voor de terugbetaling. Vraag dus informatie bij je ziekenfonds.
In sommige gevallen komt de werkgever ook tussen in de kosten.
Als een tussenkomst in de kosten mogelijk is, dan kan je ons de documenten bezorgen. Wij maken ze met plezier voor je in orde.
We hopen dat bij de wettelijke bescherming van het beroep van psychotherapie de terugbetaling veel beter zal geregeld worden.

Is psychotherapeut een beschermd beroep?

Al jarenlang ijveren beroepsverenigingen in de geestelijke gezondheidszorg voor een wettelijke bescherming van de titel ‘psychotherapeut’. Dat is belangrijk, want het geeft je extra garanties als hulpzoeker. Dan kan je tenminste gerust zijn dat jouw therapeut de vereiste opleiding heeft: een basisopleiding in de humane zorg plus een psychotherapie-opleiding van minstens vier jaar.

Op 1 januari 2016 zal die erkenning een feit zijn. Dan treedt de wet Onckelinx in voege. Met die wet worden professionals, opgeleid tot klinisch psycholoog, erkend als zorgberoep. Volgens diezelfde wet mag iemand zich psychotherapeut noemen na een vier jaar durende opleiding psychotherapie.

Dit is een belangrijke stap naar kwaliteitsbescherming. Een volgende stap is wettelijke terugbetaling van de therapiekosten door het ziekenfonds. Al is het afwachten hoe dat zal evolueren. Er wordt bespaard in de gezondheidszorg, en slecht 7% van het totale budget is voorbehouden voor geestelijke gezondheidszorg. Het is nog maar de vraag hoe snel een doorbraak kan verwacht worden.

Sommige ziekenfondsen – en sommige werkgevers – voorzien bepaalde tegemoetkomingen. Vraag informatie bij je ziekenfonds of werkgever.

Psycholoog, psychiater, therapeut, sexuoloog?

Psycholoog: iemand mag zich psycholoog noemen als hij een Master of Science in Psychology heeft voltooid. Hij of zij kan dan zijn erkenningsnummer verkrijgen bij de erkenningscommissie (www.compsy.be).

Klinisch psycholoog: heeft de opleiding Master of Science in de Klinische Psychologie voltooid, met als specialisatie om in de geestelijke gezondheidszorg te werken, hetzij met kinderen, hetzij met volwassenen. Dit diploma wordt een erkend en beschermd zorgberoep vanaf 1 januari 2016.

Seksuoloog: heeft de Master of Science in Sexology voltooid aan KU Leuven. Dit is geen wettelijk beschermde titel.

Psychotherapeut: heeft een erkende opleiding in de psychotherapie gevolgd om vanuit een bepaalde methodiek personen met psychische problemen te begeleiden of te behandelen. De opleiding bestaat uit een theoretisch gedeelte en intensieve supervisie die meerdere jaren duurt. De opleidingen van de belangrijkste psychotherapiestromingen (psychoanalyse, client-centered therapie, gedragstherapie  en systeemtherapie) zijn universitair verankerd. Dit diploma wordt een erkend en beschermd zorgberoep vanaf 1 januari 2016.

Psychiater: heeft zich na de opleiding Geneeskunde gespecialiseerd in de zorg voor mensen met een psychiatrische problematiek. Vanuit de artsenopleiding heeft een psychiater de mogelijkheid om medicatie voor te schrijven. Een psychiater kan ook een psychotherapie opleiding gevolgd hebben en werken als psychotherapeut.